artykuł Wybieramy statyw fotograficzny

artykuł: „Wybieramy statyw fotograficzny” strona 2/5

.Grupa II.

średnio zaawansowane i zaawansowane statywy o modularnej budowie

Drugą grupą statywów fotograficznych obecną na rynku, szczęśliwie coraz popularniejszą, dostępnych w wielu wariantach są znacznie bardziej zaawansowane modele cechujące się wielokrotnie lepszą stabilnością, komfortem i elastycznością pracy, oraz budową modułową. Ta ostatnia cechą zresztą to jedna z najważniejszych odróżniających je od tanich statywów z plastykową, zintegrowaną głowicą. Modele w tym przedziale są to trójnogi (tripody), do których dopiero należy dokupić osobno głowicę, acz bardzo często, szczególnie w półce średniej są one sprzedawane już z taką w komplecie.

Przykłady kreatywnych fotografii, których zarejestrowanie możliwe było wyłącznie dzięki zastosowaniu stabilnego statywu, tu modelu TRIOPO C-158, od lewej: kaskady potoku Białka, tuż poniżej jego rodeł, Beskid Śląski / zachód słońca obserwowany z Lipnika Kopiec, Bielsko-Biała – ujecie z kilku klatek z gradacją czasu otwarcia migawki aparatu / autor: Sebastian Nikiel

Jest to olbrzymia zaleta, tak wiem podbija to koszty zakupu, jednak odwdzięczy się nam w jakości naszych zdjęć, oraz co jest tu najważniejsze uszkodzenia samej głowicy, która z racji pełnionej funkcji zawsze jest najbardziej obciążoną mechanicznie i po prostu ma prawo się szybciej zużyć, nie wyeliminowuje całego statywu z użycia, w takim bowiem przypadku najzwyczajniej wymieniamy ją samą.

Inną trudną do przeceniania cechą takich statywów jest brak zintegrowanych nóg, inaczej mówiąc każdą z nich można regulować w sposób niezależny, wysuwając na pożądana wysokość, oraz zmieniając jej kąt pochylenia. Coraz częstsze są też modele pozwalające na całkowite odwrócenie nóg co zmniejsza rozmiar statywu po złożeniu, a to akurat jest bardzo ważne w przypadku fotografowania w trenie, szczególnie w górach, gdzie statyw trzeba nosić przytroczony to plecaka. Wreszcie możliwość dowolnej konfiguracji kąta pochylenia i wysokości każdej z nóg pozwala na ustawienie i wypoziomowanie statywu w dowolnym terenie, w tym o dużych kątach spadku.

po lewej: Współczesne statywy, które na potrzeby tego artykułu zakwalifikowaliśmy do grupy drugiej, posiadają szereg ważkich zalet, umożliwiających wykorzystanie ich do szerokiego spektrum typów fotografii, z plenerową, tudzież górską, na czele. W tym ostatnim przypadku szczególnie ważna jest waga modelu, oraz jego małe rozmiary po złożeniu, czemu sprzyja coraz powszechniej obecna cecha – możliwość odwrócenie nóg o 180° w pozycji transportowej co dodatkowo zmniejsza statyw o kilka centymetrów tu przykładowy taki model marki Manfrotto Element Traveller / po prawej: inny przedstawiciel tego typu statywów, dedykowany jednak do bardziej zaawansowanej pracy z zestawami fotograficznymi, lub kamerami o dużej wadze, model marki Manfrotto model 536 Carbon, głowica 526, wyposażony w zaawansowaną głowicę olejową o dużym udźwigu, oraz krótką kolumnę centralną – model wykonano z włókna węglowego (carbonu) odznaczającego się wysoką odpornością mechaniczną, trwałością i bardzo niską wagą własną / zdjęcia: www.manfrotto.com.pl

Modele takie, podobnie jak tanie omawiane na wstępie, posiadają również centralną kolumnę, tu jednak panuje dość duża rozbieżność w ich wysokości, oraz mechanizmie blokady. Ten ostatni jest to zazwyczaj blokada gwintowa, obsługiwana przez pierścień, lub pokrętło, natomiast podobnie jak w przypadku głowicy tak i kolumnę centralną należy traktować jako element modularny, łatwy do wymiany. Nie chodzi tu oczywiście o samo uszkodzenie takiej kolumny, lecz o wpływ jej wysokości na możliwości fotografowania. Dłuższe kolumny pozwalają łatwo zwiększyć wysokość statywu, ale trzeba wiedzieć że negatywnie wpływają na jego stabilność, stąd w przypadku zdjęć plenerowych zaleca się wręcz ich niewykorzystywanie. Umożliwia ona natomiast w przypadku odwrócenia głowicą w dół zdjęcia z bardzo bliskiej odległości. Odrębna regulacji i niezależność każdej z nóg ma też i inne ważkie zalety, tudzież w przypadku uszkodzenia istnieje prosta możliwość wymiany tylko uszkodzonej sekcji, lub całej nogi, regulację oporu odchylenia nogi, oraz coraz częściej obecną w nowych modelach funkcję monopodu poprzez wykręcenie jednej z przewidzianych do tego nóg statywu.

Wybierając statyw dla siebie jednym z ważnych kryteriów jakie powinniśmy brać pod uwagę jest to w jakich warunkach będzie on miał służyć, statyw z grupy drugiej kwalifikują się do szerokiego ich spektrum, doskonale sprawdzając się zarówno w pracy terenowej, w tym w warunkach górskich, miejskiej, jak i okazjonalnie studyjnej. Zaletą modli posiadających niezależnie regulowane każdą z nóg, jest możliwość ustawienia statywu w każdym terenie, sam bardzo często wykorzystuję statyw w warunkach górskich, od Beskidów po Tatry, tu od lewej: autor na grani Nosala, widoczne są nogi statywu / …rejon Świstowej Czuby, Tatry Wysokie / …podczas zejścia poza szlakami z Klimczoka do Doliny Bystrej, Beskid Śląski – posiadanie statywu wśród umożliwienia nam kreatywnej, zaawansowanej pracy, pozwala zarejestrować również autoportret podczas wojaży jeśli na trasie jesteśmy sami

Statywy takiego typu wykonuje się, tu oczywiście w korelacji z ich ceną, z bardzo różnego typu materiałów, podstawowym jest oczywiście duraluminium, popularnie nazywane aluminium lotniczym, dalej pojawiają się różnego typu, o zróżnicowanych właściwościach mechanicznych i fizycznych stopy, na przykład tytanu z magnezem, aluminiowo – magnezowe i inne, ostatnią grupą są modele posiadające nogi wykonane z włókna węgłowego, cechującego się dużą odpornością mechaniczną, dużym udźwigiem, oraz ultra niską wagą, choć kosztem nieco gorszej odporności na wiatr.

Nowoczesne statyw wykonuje się z zaawansowanych stopów, oraz włókna węglowego, większość z nich posiada wysuwaną kolumnę centralną, zakończoną poza nielicznymi wyjątkami standardowym gwintem, umożliwiającym założenie/zmianę głowicy fotograficznej – tu system blokady (pierścień) i sama kolumna centralna statywu TRIOPO C-158

Systemy blokad w różnych modelach mogą wyglądać nieznacznie inaczej, wszystkie jednak pozwalają na niezależną regulację kąta odchylenia poszczególnych nóg. Ogromną zaletą takich modeli jest również łatwa regulacja siły oporu nogi, wykonywana poprzez dokręcenie / popuszczenie widocznych na zdjęciach śrub mocujących nogi do korpusu statywu, śruby takie w przypadku awarii jednej z nóg / tu od lewej blokada w statywach: TRIOPO C-158, Camrock EVO Tactic – T60, Camrock – TXC50m

Jak widać modele takie legitymują się bardzo dobrymi cechami użytkowymi. W segmencie tym panuje duże zróżnicowanie pod kątem właściwości użytkowych, znajdziemy wśród nich modele do 120cm, wyższe do 155cm i wysokie do nawet 190cm. Producenci często dzielą takie modele pod kątem ich dedykowanej funkcji:

  • niskiej statywy stołowe / do 100cm / do fotografii zbliżeniowej, makro, oraz produktowej
  • travel / statywu od 115 do 170cm / szeroka grupa modeli dedykowanych do aktywnego użytkowania w zróżnicowanym terenie od wypadów za miasto przez wypady górskie, modele takie są zazwyczaj lżejsze, oraz mają małe rozmiary po złożeniu, z tego względu mają one czasem cztero, nie trzy sekcyjne nogi
  • wysokie / od 170 do 190cm / modele dedykowane do bardziej stacjonarnej pracy, zastosowań studyjnych, mogą mieć wyższą wagę w przypadku tych stabilniejszych, lub niższą niewiele ustępującą tym średniego rozmiaru kosztem gorszej stabilności

Kolejną z bardzo istotnych zalet współczesnych statywów z grupy II jest możliwość rozłożenia praktycznie poziomo względem kolumny centralnej wszystkim nóg, co bardzo obniża minimalną wysokość roboczą otwierając nowe możliwości fotograficzne, pewnym ograniczeniem będzie tu sama wysokość kolumny centralnej, stąd większość producentów oferuje jej wymienny, krótszy, lub dłuższy model, umożliwiający nam dopasowanie funkcjonalności statywu do naszych potrzeb, tu statyw: TRIOPO GE-3228x8C, oraz wymienna do niego krótka głowica / zdjęcia: www.triopo.pl

Wybierając wszechstronny, zaawansowany statyw, powinniśmy zwrócić uwagę na to by jego kolumna centralna była wyjmowana i umożliwiała pracę w odwróconej pozycji (zdjęcie po lewej) coraz częściej zaawansowane modele łączą funkcjonalność tripodu z monopodem, uzyskano to przez zastosowanie możliwości wykręcenia jednej z nóg pełniącej wówczas funkcję monopodu / na zdjęciach statyw TRIOPO GE-3228x8C wykonany z włókna węglowego: www.triopo.pl

zalety:

  • budowa modularna
  • niezależnie regulowana wysokość i kąt pochylenia każdej z nóg
  • wymienna głowica
  • możliwość łatwej wymiany uszkodzonego elementu
  • wysoka stabilność i elastyczność pracy
  • wymienna kolumna centralna
  • funkcja monopodu po odkręceniu jednej z nóg (w wybranych modelach)
  • trwałość
  • brak luzów bocznych
  • zaawansowane, trwałe i lekkie materiały (nie we wszystkich modelach)
  • odwracane o 180° nogi zmniejszające wymiary statywu po złożeniu (w wybranych modelach)
  • w większości modeli system mocowania aparatu do odwróconej kolumny

Przedstawiciele statywów reprezentujących, tu robocze z nazwanej drugą grupą, po lewej statyw chińskiej marki Benro C2570T, w środku statywy z serii EVO marki Camrock. Jedną z możliwości zakupu posiadającego szereg, lub wszystkie cechy zaawansowanych modeli, jest zakup statywu bezpośrednio na jednej z chińskich platform handlowych, tu przedstawiciel takich statywów marki ZOMEI, wyposażony w system odwracania nóg minimalizujących jego rozmiar po złożeniu, oraz funkcję monopodu.

wady:

  • konieczność zakupu głowicy fotograficznej (jest to oczywiście zarówno wada jak i zaleta, wadą jest dodatkowy koszt, zaletą możliwość dopasowania tego elementu do naszych oczekiwań, wagi sprzętu, oraz łatwa wymiana w przypadku awarii)

po lewej i w środku: Początkujący fotoamatorzy mogą czuć się zniechęceni koniecznością zakupu osobno głowicy prócz samego statywu, w rzeczywistości nie tylko nie jest to wada, ale ważna zaleta, cecha to pozwala bowiem na łatwą wymianę głowicy w przypadku jej uszkodzenia, oraz dopasowania typu głowicy i jej nośności do realizowanych zadań, czego nie umożliwią statyw z głowicami zintegrowanymi, należy też dodać że wiele statywów, szczególnie z półki średniej, sprzedawane jest od razu w zestawie z głowicą, najczęściej kulową (jak te na zdjęciach po lewej i w środku). Głowicę takie nie muszą również być ultra drogie, podstawowe jej modle można zakupić za kilkadziesiąt złotych, tu dwa typy głowic, których sam używam, a które zakupiłem bezpośrednio na chińskiej platformie handlowej AliExpress: WeiFeng Group WF-591BH, oraz Manbily KB-0 / …wysuwana kolumna, oraz rozkładane niezależnie nogi do poziomej pozycji, umożliwiają fotografię zbliżeniową i makro, tu podczas fotografowania kwiatów wykorzystując statyw TRIOPO C-158, oraz zestaw fotograficzny body FUJIFLM X-M1, obiektyw FUJINON XC50-230mm F4.5-6.7 OIS, z założonymi pierścieniami pośrednimi MEIKE MK-C-AF3B.

wnioski – podsumowanie:

Z pewnością jest to najbardziej uniwersalna grupa statywów w ofercie której każdy bez względu na zamożność kieszeni znajdzie coś dla siebie. W grupie tej znajdziemy również szeroki wachlarz modeli o różnej wadze, zróżnicowanym udźwigu, oraz wysokości całkowitej i po złożeniu. Tak duża rozpiętość cech sprawia że w grupie tej znajdą dla siebie odpowiednie typy statywów zarówno zapaleni „górołazi” gdzie jak wiadomo liczy się przede wszystkim waga sprzętu i jego wielkość, a ściślej możliwość złożenia do małych rozmiarów, jak i nastawieni bardziej na stacjonarną fotografię, szczególnie przyrodniczą i makro, gdzie odwrotnie rozmiar i waga ma mniejsze znaczenie, a liczy się przede wszystkim wysoka stabilność statywu.

Użytkowanie statywu w terenie otwiera przed nami zupełnie nowy świat kreatywnej fotografii, umożliwiającej pracę z filtrami szarymi na długich czasach otwarcia migawki, nowoczesne modele są również na tyle lekkie i małe że poruszanie się z nimi, również na wielogodzinnych wypadach górskich nie jest wielką przeszkodą, tu po lewej mój własny statyw TRIOPO C-158 z zamontowanym aparatem FUJIFILM X-M1, podczas fotografowania na Hali Skrzyczeńskiej, Beskid Śląski, po prawej jedna z fotografii wykonana podczas tego właśnie wypadu, tu widok z Malinowa na pasmo Malinowskiej Skały i Hali Skrzycznego – wykonanie tego zdjęcia inaczej niż ze statywu nie byłoby w ogóle możliwe, fotografię wykonałem na kilkusekundowym czasie otwarcia migawki, oraz z wykorzystaniem połówkowego filtra szarego, co umożliwiło uzyskanie efektu tak plastycznych chmur…

Trzeba być oczywiście świadomym że tak jak w przypadku każdej grupy statywów, czy w ogóle akcesoriów fotograficznych, zarówno w tej, jak i każdej innej grupie trafią się produkty tylko udające dobre, kuszące często ceną, lub nachalnymi reklamami, stąd warto zwracać uwagę na kilka istotnych cech podczas wyboru modelu dla siebie, a jakich konkretnie dowiemy się z dalszej części artykułu. Bez względu jednak na te praktyki handlowe, należy przyjąć że z całą pewnością wybór statywu z tej grupy będzie o niebo lepszy od tanich aluminiowych modeli omawianych wcześniej – będzie krokiem w stronę bardziej zaawansowanej fotografii, który otworzy przed nami zupełnie nowe możliwości kreatywnej rejestracji obrazu.

Pomimo że zdawać by się mogło że zachód słońca nie wymaga użycia statywu, wszak większość aparatów ma nawet taki program tematyczny, w rzeczywistości oddanie dynamiki i piękna takiej sceny wymaga pracy na dłuższych czasach otwarcia migawki (z filtrami fotograficznymi), lub wykonania wielokrotnej ekspozycji z gradacją czasu otwarcia migawki tak by doświetlić zarówno plan pierwszy, jak i nie przepalić nieba – zdjęcie po lewej, wykorzystano filtr polaryzacyjny, połówkowy czerwony, wężyk spustowy, oraz statyw TRIOPO C-158 – zachód widziany z terenu przyległego do lotniska sportowego w Aleksandrowicach w Bielsku-Białej / …również, a właściwie poprawniej byłoby napisać przede wszystkim, fotografia makro wymaga bardzo stabilnego podparcia aparatu, w tak małej skali, przesunięcie o milimetry może często zniweczyć całe ujęcie, tu wykonana w domowym studio fotografia rozbijających się o taflę wody kropel – wykorzystano statyw TRIOPO C-158

.Grupa III.

monopody

Jako że zasadniczo nie jest to treścią tegoż artykułu, jednak warunkując że kilkukrotnie termin „monopod” się w nim przewinął, dla porządku wyjaśnimy czym one są – monopody to osobna grupa statywów posiadających tylko jedną nogę. Zasadniczo nie są to więc samonośne konstrukcje, tak jak typowe tripody, z wyłączaniem niektórych mutacji o czym więcej za chwilkę. Statyw taki składa się z teleskopowo rozkładanej nogi, o budowie takiej samej jak pojedyncza noga tripodu. Noga taka zakończona jest najczęściej standardowym gwintem statywowym pozwalającym zamocować na niej typową głowicę fotograficzną. Wyjątek stanowią tu tańsze modele o już zintegrowanej z nogą monopodu głowicą, często wykonaną z tworzywa sztucznego.

Monopody zasadniczo stanowią odrębna grupę statywów fotograficznych, jednak pojawiają się coraz liczniejsi przedstawiciele tripodów wyposażonych w taką funkcję, gdzie jedna z nóg jest odłączana pełniąc wówczas funkcję monopodu – statywy takie łączę więc zalety obu ich typów… tu statyw Camrock TXC50m / zdjęcie: www.camrock.pl

Ważną częścią monopodów jest zakończenie dolnego segmentu nogi, znów podobnie jak bywa to w tripodach zazwyczaj pojawia się tu metalowy kolec, wymienny na gumową końcówkę, albo przez wysunięcie, albo wykręcenie i zmianę manualną. Kolec pozwala zakotwiczyć nogę monopodu w miększym gruncie, natomiast jej gumowe zakończenie przyda się na każdym twardszym. Tu pora wspomnieć o rozwiązaniach hybrydowych, zdarzają się wersje monopodów wyposażone w dodatkowe podpórki, najprostsza taka konstrukcja to jedna składana noga jak w przypadku widocznego poniżej taniego monopodu marki Camrock M140, bardziej złożone hybrydy posiadają nawet trzy dodatkowe podpórki, co z pewnością ułatwia pracę na monopodzie, pozwalając na jego lepszą stabilizację w pionie. Trzeba tu jednak pamiętać że nawet takie rozwiązanie nie jest w stanie zapewnić pełnej, a nawet dobrej, stabilności monopodu, w szczególności jeśli korzystamy z ciężkiego zestawu fotograficznego.

Podobnie jak w przypadku tripodów, tak i wśród monopodów natrafimy na różną ich jakość i budowę, najtańsze z nich wyposażone są często w plastikowe, zintegrowane głowice, jak widoczny powyżej model marki Camrock M140, posiadający dodatkową stabilizującą stopkę (zdjęcie po prawej).

Nasuwa się tu więc pytanie po co w ogóle korzystać z takiego statywu, skoro nie zapewnia on pełnej stabilności, co oczywiście mocno zawęża możliwość jego wykorzystania w fotografii przy dłuższych czasach otwarcia migawki… cóż, gdyż zasadniczo nie jest to ich zadanie. Istnieją sytuacje fotograficzne i miejsca które wymagają właśnie użycia takich konstrukcji. Dobrym przykładem są tu choćby kościoły i muzea, gdzie bardzo często obowiązuje zakaz wykorzystywania klasycznych tripodów, ze względu na ilość miejsca jakie zajmują, oraz tworzenie potencjalnie niebezpiecznej sytuacji potknięcia się innych ludzi o nogi statywu. Wówczas przyda się właśnie monopod, lepsza wszak taka, niż żadna podpora. Innymi sytuacjami gdzie przyda się monopod i jest często wykorzystywany przez fotoreporterów są zawody sportowe, oraz inne wydarzenia medialne, gdzie doprawdy trudno wyobrazić sobie by ktoś biegał z rozłożonym tripodem. Zamiast tego wykorzystuje się właśnie monopod, który często zamocowany jest nie tyle do samego body aparatu, co do ciężkich teleobiektywów.

To oczywiście nie wyczerpuje wszystkich możliwych zastosowań tego prostego urządzenia, trzeba jednak pamiętać również o jego ograniczeniach. W tym artykule monopod pojawia się przede wszystkim jako część niektórych, bardziej zaawansowanych klasycznych statywów z grupy drugiej. Statywy takie posiadają wykręcaną jedną z nóg, pełniącą wówczas funkcję monopodu. Jest to bardzo sprytne połączanie zalet i funkcji obu typów statywów, umożliwiające nam swobodny wybór w zależności od sytuacji i potrzeb pomiędzy klasycznym tripodem, a monopodem.

Pomimo prostej funkcji monopody mogą posiadać zróżnicowaną budowę, te najprostsze to zwykła noga z gwintem dla głowicy, lub zintegrowaną głowicę, istnieją jednak również modele wyposażone w trzy krótkie podpórki – stałe, lub dołączane. / od lewej: jedna z wariacji na temat monopodów, który tu składa się z osobnej podstawy, oraz rozsuwanej kolumny centralnej, stosowanej również w standardowych tripodach / lekki monopod z odkręcaną stabilizującą podstawą z trzema nogami i prostą głowicą kulową, dedykowany do lekkich kompaktów, lub smartfonów / dobrej jakości markowy monopod wraz z założonym aparatem na głowicy pistoletowej (zdjęcie: www.pl.wikipedia.org) / kolejny przykład lekkiego, wykonanego z zaawansowanych stopów statywu, z funkcją monopodu, tu chińskiej marki ZOMEI model Q666


artykuł: „Wybieramy statyw fotograficzny” strona 2/5 

tekst i opracowanie: Sebastian Nikiel 22.01.2018

Informacja prawna: zdjęcia modeli statywów, akcesoria do nich, oraz głowic, zostały pobrane ze stron producentów, oraz chińskiej platformy handlowej Aliexpress, ich prezentacja służyła wyłącznie zilustrowaniu zagadnień poruszanych w artykule. Żadna część artykułu nie jest ofertą handlową, nie powstała też na zlecenie firm trzecich.