artykuł: „RAYNOX DCR-250 – zaglądnąć w świat makro” strona 3/6
aparat FUJIFILM X-M1 + ob. FUJINON XC50-230mm F4.5-6.7 OIS
Czas zmienić obiektyw i przyjrzeć jakie ta zmiana oferuje możliwości pod kątem pracy z konwerterem makro RAYNOX DCR-250. By należycie omówić to zagadnienie pozwólcie że pokrótce przymnę wymienione w tekście powyżej najważniejsze dla nas w tym miejscu dane. Omawiany obiektyw w trybie tele, czy maksymalnego wysunięcia tubusu, dla ogniskowej 230mm oferuje powiększenie T=0,2x przy minimalnej odległości ostrzenia wynoszącej 110cm. Jest to już znacznie większe powiększenie niż oferowane przez wcześniej opisany obiektyw podstawowy (16-50mm), jednak jest to również i znacznie cięższy obiektyw o wadze wynoszącej 375g, oraz sporych rozmiarach, szczególnie w pozycji rozsuniętej, co ma duży wpływ na utrzymania go bez ruchu, a więc i pracę z konwerterem, w praktyce przekłada się na to fakt że zazwyczaj zestaw taki wymagać będzie dodatkowej stabilizacji za pomocą statywu.
Aparat FUJIFILM X-M1 z założonym teleobiektywem FUJINON XC50-230mm
Jak już widzieliśmy w przypadku obiektywu FUJINON 16-50mm, trudno pozbyć się winiety powodowanej przez konwerter, na całej długości ogniskowej. Spada ona wraz ze wzrostem ogniskowej i gdzieś w granicach 50mm gdzie staje się widoczna już tylko w rogach (szczególnie na zdjęciach z jasnymi partiami w tym obszarze). Teoretycznie więc i w przypadku obiektywu, którym teraz się zajmujemy 50-230mm powinna wystąpić ona w podobnym zakresie, inaczej mówiąc na najmniejszej jego ogniskowej, tudzież 50mm, winieta powinna się pokazać, jednak nic takiego nie ma tu miejsca… w przypadku tego obiektywu winieta nie występuje na całej długości jego ogniskowych.
zdjęcia od lewej: ISO=400, f=4,5 ogniskowa=50mm, proporcje 3:2 / ISO=400, f=5,4 ogniskowa=95mm, proporcje 3:2
zdjęcia od lewej: ISO=200, f=5,8 ogniskowa=121mm, proporcje 3:2 / ISO=200, f=6,4 ogniskowa=172mm, proporcje 3:2
zdjęcia od lewej: ISO=400, f=6,7 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 /ISO=200, f=6,7 ogniskowa=230mm, proporcje 3:2
Problem winiety w tym obiektywie został więc zminimalizowany, lekkie zaciemnienie pojawia się wyłącznie przy najniższej wartości ogniskowej 50mm w proporcjach obrazu 3:2, jest ono jednak o wiele mniejsza niż dla tej samej ogniskowej w przypadku obiektywu podstawowego. Znacznie jednak gorzej wygląda sama praca z autofokusem, ze względu na wagę obiektywu i jego rozmiary bardzo łatwo o poruszenie i przesunięcie punktu ostrości, co skutkuje rozmyciem obrazu… zasada opisana powyżej jest tu egzekwowana w całej rozciągłości, im mniejszy obiekt jaki fotografujemy, a dłuższa ogniskowa, tym trudniej będzie nam ustabilizować zestaw „z ręki” tak by zogniskować na nim ostrość…
Głębia ostrości / maksymalne powiększenie / ostrość obrazu – FUJIFILM X-M1 + ob. FUJINON XC 50-230mm F4.5-6.7 OIS + konwerter RAYNOX DCR-250
ISO=400 / f=5,4 / ogniskowa=90 mm / proporcje 3:2 – po prawej wycinek zdjęcia
Problem ten dobrze ilustruje powyższa fotografia, zdjęcie tej muszki próbowałem wykonać kilka razy, zapierając się łakociami o płot, pomimo tego fotografując zestawem jaki omawiamy, z obiektywem wysuniętym do 90mm ogniskowej, z trudem mogłem opanować drżenie rąk, co skutkowało tym że permanentnie gubiłem maciupki dla tej ogniskowej obszar ostrości… jak jest on niewielki w przypadku tej ogniskowej i maksymalnego zbliżenia jakie udało się uzyskać, wynoszącego około 25cm, pokazuje wycinek tego zdjęcia po prawej. Obszar ostrości to zaledwie kilka milimetrów, tu zogniskowany w rejonie grzbietu muszki (mającej w naturze około 7mm), dodać tu jeszcze trzeba że nie były to pełne możliwości powiększenie dla takiego zestawu, była to dopiero nieco ponad 1/3 długości całkowitej ogniskowej dla tego obiektywu… oczywiście mogłem zwiększyć głębię ostrości przez podniesienie jej liczby, jednak to spowodowałoby wydłużenie czasu do prawidłowego naświetlania kadru, a to całkiem przekreśliłoby szanse na wykonanie ostrego zdjęcia „z ręki”.
zdjęcia od lewej: ISO=400, f=6,4 ogniskowa=181mm, proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=200 f=5,4 ogniskowa=180mm, proporcje 3:2 konwerter + statyw
zdjęcia od lewej: ISO=200 f=6,4 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=200 f=6,7 ogniskowa=205mm proporcje 3:2 konwerter + statyw
Powyższe fotografie dobrze ukazują jak duże można uzyskać tym zestawem powiększenie, jednak wiąże się to również ze wzrostem podatności na drgania rąk, stąd w przypadku tak bliskich zdjęć, na dużych ogniskowych niezbędny staje się stabilny statyw. Może to oczywiście sprawiać spore problemy jeśli fotografujemy żywego modela, jak w przypadku powyższego zdjęcia znanego zapewne wszystkim mieszkańca naszych domostw Rybika Cukrowego, mającego zaledwie kilka milimetrów długości, a będącego nader szybkim i zwinnym…
zdjęcia od lewej: ISO=250 f=4,6 ogniskowa=56mm proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=250 f=5,6 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter + statyw
Znów natomiast na plus, również w tym zestawie zaliczyć trzeba ostrość obrazu, spadki liczby rejestrowanych szczegółów występują jedynie w obrębie krawędzi obrazu i to dla formatu 3:2, już w formacie 16:9 są one znacznie mniej widoczne, co oczywiście jest wynikiem samej specyfiki formatu matrycy, jednak nie zmienia to faktu że konwerter wykonany jest z bardzo dobrej jakości szkła optycznego, nie pojawiają się również tendencje do aberracji, ani łapania odbłysków, bez względu na to w jakich warunkach oświetleniowych pracujemy. Tutaj drobna techniczna uwaga – nie należy mylić ostrości obrazu, z wielkością głębi i wielkością samego pola ostrości, te są wynikiem kombinacji czynników: wielkości ogniskowej, wielkości przysłony, oraz odległości od samego obiektu, mowa tu oczywiście o pracy z konwerterem DCR-250.
Testy terenowe – FUJIFILM X-M1 + ob. FUJINON XC50-230mm F4.5-6.7 OIS + RAYNOX DCR-250
Pora na mniejszą ilość żargonu, a większą zdjęć, gdyż jak zawsze o wartości sprzętu decydują testy w terenie, poniżej znajdziecie przykłady takich fotografii z wykorzystaniem teleobiektywu FUJINON 50-230mm…
zdjęcia od lewej: ISO=200 f=6,4 ogniskowa=171mm proporcje 3:2 konwerter zdj. z ręki / ISO=200 f=6,7 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter zdj. z ręki
zdjęcia od lewej: ISO=200 f=5 ogniskowa=75mm proporcje 3:2 konwerter zdj. z ręki / ISO=200 f=6,7 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter zdj. z ręki
zdjęcia od lewej: ISO=320 f=4,8 ogniskowa=67mm proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=320 f=5,6 ogniskowa=210mm proporcje 3:2 konwerter + statyw
zdjęcia od lewej: ISO=250 f=5,6 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=250 f=4,6 ogniskowa=220mm proporcje 3:2 konwerter + statyw
zdjęcia od lewej: ISO=320 f=4,8 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter + statyw / ISO=320 f=5,6 ogniskowa=230mm proporcje 3:2 konwerter + statyw
Głębia ostrości, a RAYNOX DCR-250…
Problem głębi ostrości, jej właściwa kontrola, jest nader istotnym zagadnieniem w przypadku makro fotografii, ulega on dodatkowemu nasileniu przy korzystaniu z konwertera RAYNOX DCR-250, stąd wiedza na temat wpływu zmiany wielkości wartości przysłony na głębie jest zagadnieniem, którego poznanie z całą pewnością będzie Wam potrzebne. Jednak opisywanie wszystkich tajników fotografii związanych z poprawną ekspozycją nie jest sensem tegoż artykułu, toteż ograniczę się tylko do opisania najprostszych zasad związanych z głębią ostrości. Mocno uproszczając głębią ostrości to parametr stosowany w optyce i fotografii do określania zakresu odległości, w którym obiekty obserwowane przez urządzenie optyczne sprawiają wrażenie ostrych (tzn. mających wyraźne, nierozmazane kontury).
Duża głębia ostrości (wysoka wartość „f”) zapewnia ostrość większości elementów na zdjęciu, natomiast mała głębia ostrości (czyli precyzyjne ustawienie ostrości na fotografowany element i nieostre tło / mała wartość „f”) bywa wielce pożądana przy zdjęciach portretowych i artystycznych, ponieważ wyodrębnia fotografowany obiekt na tle otoczenia.
Bezpośrednio, na zakres głębi ostrości mają wpływ następujące czynniki:
- przysłona – im mniejszy otwór względny jest pozostawiony (czyli czym wyższa liczba przysłony, np. 16 lub 22), tym większa głębia / lecz równocześnie dłuższy czas naświetlania
- odległość na jaką ustawiona jest ostrość obiektywu (odległość między przedmiotem a aparatem) – im odległość ta jest mniejsza, tym głębia ostrości również
(źródło: www.pl.wikipedia.org)
Brzmi to może nieco zawile, acz w praktyce nie jest aż tak straszne, wystarczy zapamiętać o zasadzie: „Większa liczba „f” większa głębia ostrości (np. f=17, f=20 etc…), oraz mniejszy otwór przysłony co równa się dłuższemu czasowi naświetlania / mniejsza liczba „f” mniejsza głębia ostrości (np. f=2,8), oraz większy otwór przysłony, co równa się krótszemu czasowi naświetlania” – manipulując więc wartością „f”, oraz długością czasu naświetlania możemy kontrolować głębię ostrości uzyskując pożądane dla nas efekty. W przypadku konwertera RAYNOX świadomość tego zagadnienia, oraz jego skutków na wygląd zdjęcia ma szczególnie duże znacznie, jako że niewielki dystans ostrzenia nasila te problemy. Poniżej znajdziecie zdjęcia porównawcze dla obu typów testowanych obiektywów, z aparatem FUJIFILM X-M1, ukazujące wpływ zmiany wartości przysłony na głębię ostrości.
aparat FUJIFILM X-M1 + ob. FUJINON XC50-230mm F4.5-6.7 OIS + RAYNOX DCR-250
zdjęcia od lewej: ISO=320 f=5,2 ogniskowa=80mm czas naświetlania 1/5 sek. / ISO=320 f=22 ogniskowa=80mm czas naświetlania 2 sek.
zdjęcia od lewej: ISO=320 f=5,6 ogniskowa=50mm czas naświetlania 1/10 sek. / ISO=320 f=22 ogniskowa=50mm czas naświetlania 1,5 sek.
zdjęcia do lewej: ISO=320 f=6,4 ogniskowa=182mm czas naświetlania 1/5 sek. / ISO=320 f=22 ogniskowa=182mm czas naświetlania 1,5 sek.
tekst, opracowanie i zdjęcia: Sebastian Nikiel 04.10.2016
Informacja o prawach autorskich – można wykorzystywać nieodpłatnie wyłącznie w zastosowaniach niekomercyjnych, oraz z uznaniem i zachowaniem autorstwa, zgodnie z licencją Creative Common 3.0 – www.creativecommons.org / Copyright – can be obtained in a non-commercial manner and with the recognition and behavior made, in accordance with the license under the Creative Common 3.0 license – www.creativecommons.org
Informacja prawna – wszystkie wyrażane na łamach niniejszej recenzji poglądy, są wyłącznie moją osobistą opinią na temat danego sprzętu, odzieży, czy akcesorium, wynikającą z posiadanego doświadczenia, nabytego w trakcie jego użytkowania, oraz dotyczącą wyłącznie testowanego egzemplarza, a nie całościowo danego modelu produktu.